Edytujesz Cruciatus

{{Infoboks/Zaklęcie
|grafika = Crucio voldzio i harry.gif
|formuła = Crucio
|typ = [[Zaklęcia Niewybaczalne|Zaklęcie Niewybaczalne]]
|światło = Brak
|efekt = Zadaje niewyobrażalny ból przeciwnikowi
|ruch ręką = Wycelować w ofiarę
|wymowa = Krucjo
}}
'''Cruciatus''' — jedno z trzech [[zaklęcie|zaklęć]] [[Zaklęcia Niewybaczalne|niewybaczalnych]]. Używany jest najczęściej do torturowania, ponieważ wysyła falę paraliżującej energii, która sprawia niewyobrażalny ból przeciwnikowi, jednak nie uśmierca. Za użycie go grozi dożywocie w [[Azkaban]]ie, jedynie [[auror]]zy, dzięki pozwoleniu [[Bartemiusz Crouch Sr|Bartemiusza Croucha Sr]], mogli używać go przeciw śmierciożercom. Nie ma na nie przeciwzaklęcia, podobnie jak na dwa inne [[Zaklęcia Niewybaczalne]].

''Cruciatus'' było ulubionym zaklęciem [[Bellatriks Lestrange]], która „lubiła najpierw pobawić się ze swoją ofiarą”.

To właśnie przez użycie tego zaklęcia Bellatriks, [[Rudolf Lestrange|jej mąż]], [[Rabastan Lestrange|szwagier]] i [[Barty Crouch Jr]] trafili do Azkabanu – torturowali tym zaklęciem [[Frank Longbottom|Franka]] i [[Alicja Longbottom|Alicję Longbottom]], rodziców [[Neville Longbottom|Neville'a]], doprowadzając ich do utraty zmysłów.

== Historia ==
Klątwa Cruciatus została wynaleziona przed [[1717]] rokiem, najpewniej przez jakiegoś [[czarnoksiężnik]]a. Według [[Bartemiusz Crouch Junior|Bartemiusza Croucha Juniora]] była ona w przeszłości niezwykle popularna.

Po zreformowaniu [[Rada Czarodziejów|Rady Czarodziejów]] w [[Brytyjskie Ministerstwo Magii|Ministerstwo Magii]], brytyjscy czarodzieje zaczęli zajmować się uregulowaniem kwestii związanych z niebezpiecznymi zaklęciami. Z tego powodu w [[1717]] roku powstało pojęcie [[Zaklęcia Niewybaczalne|Zaklęć Niewybaczalnych]], do których została zaliczona klątwa Cruciatus wraz z [[Avada Kedavra|Avadą Kedavrą]] oraz [[Imperius]]em. Używanie któregokolwiek z nich przeciwko człowiekowi zaczęło od tego momentu grozić dożywociem w [[Azkaban]]ie, chyba że istniały wystarczające dowody na to, że rzucający zrobił to pod wpływem Imperiusa albo miał inne uzasadnione powody.

Podczas pierwszej wojny czarodziejów, [[Bartemiusz Crouch Sr]], szef [[Departament Przestrzegania Prawa Czarodziejów|Departamentu Przestrzegania Praw Czarodziejów]], pozwolił [[auror]]om używać Zaklęć Niewybaczalnych przeciwko śmierciożercom, w celu wygrania wojny. Pozwolenie to zostało uchylone po zakończeniu wojny, ponieważ nie było wtedy już konieczne.

Pomimo braku zezwolenia [[Bartemiusz Crouch Junior]] pod postacią [[Alastor Moody|Moody'ego]] pokazywał działanie Cruciatusa na pająkach. Jednakże używanie Zaklęć Niewybaczalnych zabronione jest w istocie tylko na ludziach, więc demonstracja na zwierzęciu mogła w zasadzie znajdować się w granicach prawnych.

Kiedy Lord Voldemort przejął władzę w Ministerstwie, używanie Cruciatusa stało się w pełni legalne. Zaklęcie to weszło również do nowego programu nauczania [[Obrona przed Czarną Magią|obrony przed Czarną Magią]], któremu zdecydowanie bliżej było między innymi przez to do nauczania zaklęć czarnomagicznych aniżeli obrony przed nimi. Nauka Cruciatusa była dosyć brutalna, ponieważ uczniowie musieli je stosować na swoich kolegach, którzy złamali szkolne prawo.

== Natura ==
Ból zadawany przez klątwę Cruciatus został opisany przez Harry'ego Pottera jako gorszy od „tysiąca rozżarzonych noży” i ponad stopień bólu, jaki większość ludzi w całości swojego życia doświadczy. Uczucie klątwy było tak intensywne, że osoba pod jego wpływem pragnęła stracić czucie albo umrzeć, byle już go nie czuć.

Ból mógł także wywoływać trwałe obrażenia na psychice ofiary, jeśli ta jest pod dłuższym wpływem klątwy, jak to było w przypadku Alicji i Franka Longbottomów, którzy spędzili resztę swojego życia w [[Klinika Magicznych Chorób i Urazów Szpitala Świętego Munga|Szpitalu Świętego Munga]] z powodu trwałego uszkodzenia mózgu powstałego w wyniku długiego działania Cruciatusa. Przypuszczalnie takie efekty nie były rzadkością, jeśli ofiara była narażona na działanie klątwy przez dłuższy czas.

Klątwa Cruciatus była także w stanie złamać rzucone wcześniej na osobę zaklęcie [[Obliviate]], co widać na przykładzie [[Berta Jorkins|Berty Jorkins]].

Możliwe było także użycie Cruciatusa na [[Strażnik Tajemnicy|Strażniku Tajemnicy]]. Nie przynosiło to jednak efektu, gdyż ten musiał wyjawić chroniony przez niego sekret dobrowolnie.

Klątwa uderzając w obiekt nieożywiony mogła powodować jego rozbicie.

=== Skuteczność ===
Aby skutecznie użyć klątwy Cruciatus, zwykłe wypowiedzenie zaklęcia nie starczało, trzeba było bowiem posiadać głębokie pragnienie sprawienia drugiej osobie bólu i czerpać przyjemność z jego cierpienia. Na przykład, mimo tego że Harry był wściekły na Bellatriks za zabicie jego ojca chrzestnego, był on w stanie jedynie wywołać u niej krótkotrwały moment bólu oraz zwalić ją z nóg.

Udało mu się jednak zrobić to o wiele skuteczniej dwa lata później na Amycusie Carrowie, który splunął Minerwie McGonagall w twarz. Trzeba jednak zauważyć, że w wyniku działania śmierciożerca został rzucony w powietrze i padł nieprzytomny, co może sugerować, że chociaż intensywność klątwy była duża, wciąż brakowało w niej sadyzmu, aby móc zadać długi i rozdzierający ból. Natomiast Bellatriks będąc czarownicą o głębokich sadystycznych zamiarach i całkowitym braku sumienia, była w stanie rzucić Cruciatusa w prawie zniewalającą mocą, co pokazuje, że moc i działanie klątwy różnią się od rzucającego, a jej efekty mogą być względnie nieskuteczne, gdy są używane przez osoby niedoświadczone bądź nieśmiałe.

=== Obrona ===
Nie istniało zaklęcie, które mogłoby obronić ofiarę przed klątwą Cruciatus, jednak można było uniknąć trafienia, chowając się za jakimś silnym przedmiotem. Poza tym silna wola czarodzieja potrafiła na krótki czas oprzeć się bólowi, ponieważ Harry Potter nie błagał o zaprzestanie tortur, natomiast Hermiona potrafiła dalej kłamać mimo bycia pod wpływem działania tej klątwy. Należy jednak pamiętać, że długotrwałe narażenie na działanie Cruciatusa może doprowadzić do trwałych psychicznych uszczerbków na zdrowiu. Inną opcją jest zablokowanie rzucającego, zanim ten zdąży wypowiedzieć do końca zaklęcie, co uczynił Snape podczas pojedynku z Harrym.

Jeśli rzucający używał [[Czarna Różdżka|Czarnej Różdżkii]], ale nie był jej panem i chciał rzucić zaklęcie właśnie na prawowitego właściciela, odmawiała ona zadawania bólu. Jednak klątwa dalej miała pewien poziom oddziaływania, który był wystarczający do wysłania ciała w powietrze.

Chociaż głównym celem Cruciatusa jest torturowanie, nie można było jej użyć, aby przebić ochronę [[Zaklęcie Fideliusa|Zaklęcia Fideliusa]], jako że sekret musiał być wyjawiony dobrowolnie. Ponadto, jeśli ofiara nie miała w zasadzie żadnych przydatnych informacji (jak Alicja i Frank Longbottomowie), torturowanie jej nie przyniosłoby żadnego wymiernego skutku dla rzucającego.

== Znane użycia ==
=== Skuteczne użycia ===
{| class="wikitable" width="100%" border="1"
|- bgcolor="#cccccc"
! align="center" width="20%" |Ofiara(y)
! align="center" width="20%" |Rzucający
! align="center" width="60%" |Uwagi
|-
|[[Aberforth Dumbledore]]
|[[Gellert Grindelwald]]
|W odwecie za krytykowanie jego planów
|-
| rowspan="4" |[[Alicja Longbottom|Alicja]] i [[Frank Longbottom]]ie
|[[Bartemiusz Crouch Junior]]
| rowspan="3" |Byli torturowani tak długo, że ich umysły uległy stałego uszkodzeniu, przez co stali się stałymi rezydentami [[Klinika Magicznych Chorób i Urazów Szpitala Świętego Munga|Munga]]
|-
|[[Rabastan Lestrange]]
|-
|[[Rudolf Lestrange]]
|-
| colspan="1" rowspan="3" |[[Bellatriks Lestrange]]
|-
|[[Neville Longbottom]]
|Podczas [[Bitwa w Departamencie Tajemnic|bitwy w Departamencie Tajemnic]]
|-
|[[Hermiona Granger]]
|Torturowana z powodu podejrzenia ukradzienia z jej skarbca [[Miecz Gryffindora|mieczu Gryffindora]]
|-
|[[Berta Jorkins]]
| colspan="1" rowspan="4" |[[Lord Voldemort]]
|Zaklęcie rzucone aby złamać zaklęcie niepamięci rzucone przez [[Bartemiusz Crouch Sr|Bartemiusza Croucha Sr]]
|-
|[[Harry Potter]]
|Dwukrotnie podczas pojedynku na [[Cmentarz w Little Hangleton|cmentarzu]] w [[Little Hangleton]]
|-
|[[Avery II]]
|Prawdopodobnie jako kara za nieszukanie go po jego zniknięciu
|-
|[[Garrick Ollivander]]
|Torturowany aby podał informacje o różdżce Voldemorta oraz efekcie różdżki Harry'ego na różdżkę Lucjusza
|-
|Pająk
|[[Bartemiusz Crouch Junior]]
|Demonstracja zaklęcia czwartoroczniakom
|-
|[[Cedric Diggory]]
|[[Wiktor Krum]]
|Podczas trzeciego zadania [[Turniej Trójmagiczny|Turnieju Trójmagicznego]], Wiktor rzucił je pod wpływem Imperiusa
|-
|[[Edward Tonks|Ted Tonks]]
| rowspan="2" |[[Śmierciożercy]]
| rowspan="2" |Aby uzyskać informacje na temat Harry'ego Pottera
|-
|[[Andromeda Tonks]]
|-
|[[Thorfinn Rowle]]
| rowspan="2" |[[Draco Malfoy]]
| rowspan="2" |Na rozkaz Voldemorta jako kara za ucieczkę Harry'ego z [[Tottenham Court Road]]
|-
|[[Antonin Dołohow]]
|-
| colspan="1" rowspan="2" |[[Michael Corner]]
|[[Alecto Carrow]]
| colspan="1" rowspan="2" |Kara za uwolnienie pierwszoroczniaka z aresztu
|-
|[[Amycus Carrow]]
|-
|[[Neville Longbottom]]
| rowspan="4" |[[Amycus Carrow]], [[Alecto Carrow]], [[Vincent Crabbe]], [[Gregory Goyle]]
| rowspan="4" |Kara za nieposłuszeństwo
|-
|[[Seamus Finnigan]]
|-
|Członkowie [[Gwardia Dumbledore'a|Gwardii Dumbledore'a]]
|-
|Inni uczniowie Hogwartu
|-
|[[Amycus Carrow]]
|[[Harry Potter]]
|Harry zaatakował Amycusa, po tym jak ten opluł profesor McGonagall
|-
|[[Scorpius Malfoy]]
|[[Delphini]]
|Delphini użyła zaklęcia trzy razy na Scorpiusie, aby ten zrobił to, co ona chciała
|}

=== Próby użycia ===
{| class="wikitable" width="100%" border="1"
|- bgcolor="#cccccc"
! align="center" width="20%" |Ofiara(y)
! align="center" width="20%" |Rzucający
! align="center" width="60%" |Uwagi
|-
| colspan="1" rowspan="4" |[[Harry Potter]]
|[[Dolores Umbridge]]
|Dolores próbowała rzucić Cruciatusa na Harry'ego, aby wyciągnąć od niego informacje, ale została w porę powstrzymana przez Hermionę
|-
|[[Draco Malfoy]]
|Draco próbował użyć przekleństwa, gdy Harry natknął się na niego w łazience, ale nie zdążył, gdyż jego przeciwnik potraktował go klątwą ''[[Sectumsempra]]''
|-
|[[Vincent Crabbe]]
|Vincent chciał zaatakować Harry'ego podczas potyczki w [[Pokój Życzeń|Pokoju Życzeń]], ale Potter uniknął klątwy
|-
|[[Lord Voldemort]]
|Podczas [[bitwa o Hogwart|bitwy o Hogwart]] Voldemort użył klątwy Cruciatusa na „martwym” ciele Harry'ego, aby go pohańbić i pokazać, że wygrał. Wybraniec nie czuł jednak bólu, ponieważ [[Czarna Różdżka]] nie chciała skrzywdzić swojego właściciela. Mimo to ciało zostało rzucone w wyniku działania zaklęcia.
|-
|[[Bellatriks Lestrange]]
| colspan="1" rowspan="2" |[[Harry Potter]]
|Harry próbował użyć tej klątwy podczas [[Bitwa w Departamencie Tajemnic|bitwy w Departamencie Tajemnic]] na Bellatriks, po tym jak przez nią zginął Syriusz. Zaklęcie dało jedynie krótki moment przenikliwego bólu oraz pozwoliło zwalić przeciwniczkę z nóg.
|-
|[[Severus Snape]]
|Po zabiciu przez Severusa [[Albus Dumbledore|Albusa]] podczas [[Bitwa na Wieży Astronomicznej|bitwy na Wieży Astronomicznej]], Harry chciał rzucić na Mistrza Eliksirów Cruciatusa. Został on jednak zablokowany.
|-
|[[Ginny Weasley]]
|[[Amycus Carrow]]
|Klątwa rzucona podczas bitwy na Wieży Astronomicznej. Nie trafiła ona w cel z powodu użycia przez Ginny Felix Felicis.
|}

=== Możliwe użycia ===
{| class="wikitable" width="100%" border="1"
|- bgcolor="#cccccc"
! align="center" width="20%" |Ofiara(y)
! align="center" width="20%" |Rzucający
! align="center" width="60%" |Uwagi
|-
|[[Harry Potter]]
|[[Alecto Carrow|Alecto]] i [[Amycus Carrow]]
|Gdy Harry ścigał Snape'a po [[Bitwa na Wieży Astronomicznej|bitwie na Wieży Astronomicznej]], został trafiony nieznanym zaklęciem przez jednego z Carrowów. W jego wyniku upadł on za ziemię i na chwilę stracił kontrolę nad tym, co się dzieje, więc możliwe, że został on potraktowany klątwą Cruciatus.
|-
|[[Luna Lovegood]]
|[[Śmierciożercy]]
|Luna była więziona w [[Dwór Malfoya|dworze Malfoya]] przez kilka miesięcy. Bardzo prawdopodobne, że podczas tego przymusowego pobytu była niejednokrotnie torturowana Cruciatusem, aby wyciągnąć od niej informacje o Harrym Potterze.
|-
|[[Lucjusz Malfoy|Lucjusz]], [[Narcyza Malfoy|Narcyza]] i [[Draco Malfoy]]owie
|[[Lord Voldemort]]
|Po tym, jak Harry, Ron, Hermiona i paru innych więźniów uciekło z dworu Malfoya, Wybraniec miał wizję, w której Voldemort karał Malfoyów. Jedną z form kary mogło być torturowanie przy pomocy klątwy Cruciatus.
|}

== Etymologia ==
Z łaciny ''crucio'' oznacza ''męczę'', ''torturuję'' (''cruciare'' – ''męczyć'', ''torturować'').

== Ciekawostki ==
* Gdy Harry Potter próbował rzucić Cruciatusa na Bellatriks, kula czerwonego światła została wystrzelona z czubka jego różdżki. Stało się prawdopodobnie dlatego, że zaklęcie zostało rzucone z „prawą złością”, a nie z chęci uczynienia okrucieństwa.
* W konsolowej wersji gry ''[[Harry Potter i Zakon Feniksa (gra)|Harry Potter i Zakon Feniksa]]'', [[Dolores Umbridge|Dolores]] użyła tej klątwy na centaurze. Wyglądała ona wtedy jak błysk zielonego światła. Jednak w scenie, w której Harry rzuca to samo zaklęcie na Bellatriks, wygląda ono podobnie do zaklęcia [[Expelliarmus]], czyli ma żółtawobiały kolor.
* Severus Snape powiedział, że Harry nie ma wystarczająco dużo złości oraz umiejętności, aby móc używać zaklęć niewybaczalnych. Jednak zaledwie rok później udało mu się rzucić Cruciatusa na [[Amycus Carrow|Amycusa Carrowa]]. Pomysł Rowling na pokazanie udanego rzucenia klątwy przez Pottera spotkał się z krytyką fanów, który twierdzili, że przez to Harry zniżył się do poziomu swoich wrogów. Rowling tłumaczyła później, że „Harry nie jest i nigdy nie był święty”, a także ma swoje wady, jak każda inna postać.
* W [[Harry Potter i Czara Ognia (film)|filmowej adaptacji]] ''[[Harry Potter i Czara Ognia (książka)|Harry'ego Pottera i Czary Ognia]]'', Bartemiusz pokazywał działanie Zaklęć Niewybaczalnych na jednym pająku zamiast na trzech.
* W tym samym filmie, kiedy Voldemort rzucał klątwę na Harry'ego, w tle słychać dźwięk przypominający elektryczność lub błyskawicę. Jest możliwe, że jest jedno z odczuć bólu spowodowanego przez Cruciatusa jest podobne do porażenia prądem.
* W oryginalnym scenariuszu [[Harry Potter i Książę Półkrwi (film)|filmowej adaptacji]] ''[[Harry Potter i Książę Półkrwi (książka)|Harry'ego Pottera i Księcia Półkrwi]]'' Harry Potter powiedział ''Cruciatus'' podczas walki ze Snape'em, zamiast użyć prawidłowej inkantacji, jaką jest ''Crucio''
* W grze ''[[LEGO Harry Potter: Lata 1−4]] ''tylko czarnoksiężnicy, tacy jak [[Peter Pettigrew]], [[Bartemiusz Crouch Junior]] oraz [[Lord Voldemort]], mogli używać czarnej magii, która składała się z [[Avada Kedavra|Avady Kedavry]] oraz Cruciatusa. To drugie zaklęcie było uruchamiane poprzez użycie [[Wingardium Leviosa]] na innej osobie, które wtedy właśnie automatycznie zmieniało się w tę klątwę. Dodatkowo podczas celowania zamiast różowego światła zaklęcia lewitacji pojawiało się krwistoczerwone. Ofiara pod wpływem zaklęcia lewitowała kilka stóp nad ziemią, a purpurowe światła emitowały z jej stawów. Następnie po kilku sekundach działania umierała, co jest różnicą według oryginalnej serii, w której Cruciatus powodował jedynie cierpienie, a nie śmierć.
* W ''[[Harry Potter for Kinect]]'' Voldemort mógł użyć tego zaklęcia przeciwko Harry'emu w ich ostatecznym pojedynku.
* Z powodu faktu, że klątwa Cruciatus nie powodowała widocznego śladu na ciele ofiary, istnieje możliwość, że w rzeczywistości nie tyle zadawała ból w formie fizycznej, co bardziej magicznie wydzielała bodźce w mózgu odpowiedzialne za jego odczuwanie. Potwierdzać to może też fakt, że dłuższe torturowanie przy pomocy tej klątwy uszkadzała mózg na stałe, tak jak było to w przypadku Alicji i Franka Longbottomów.
* W wczesnym scenariuszu [[Harry Potter i Zakon Feniksa (film)|adaptacji filmowej]] ''[[Harry Potter i Zakon Feniksa (książka)|Harry'ego Pottera i Zakonu Feniksa]]'' profesor Umbridge nie została powstrzymana przez Hermionę i użyła klątwy Cruciatus na Harrym.
* W nieoficjalnym filmie fanowskim Severus Snape i huncwoci Snape użył tego zaklęcia na Syriuszu Blacku, który próbował powstrzymać go przed zabiciem jego przyjaciela, Jamesa Pottera.

== Występowanie ==
* ''[[Harry Potter i Czara Ognia (książka)]]'' {{Comment|pierwsze wystąpienie}}
* ''[[Harry Potter i Czara Ognia (film)]]''
* ''[[Harry Potter i Czara Ognia (gra)]]''
* ''[[Harry Potter i Zakon Feniksa (książka)]]''
* ''[[Harry Potter i Zakon Feniksa (film)]]''
* ''[[Harry Potter i Zakon Feniksa (gra)]]''
* ''[[Harry Potter i Książę Półkrwi (książka)]]''
* ''[[Harry Potter i Książę Półkrwi (film)]]''
* ''[[Harry Potter i Insygnia Śmierci (książka)]]''
* ''[[Harry Potter i Insygnia Śmierci: część pierwsza (film)]]''
* ''[[Harry Potter i Insygnia Śmierci: część pierwsza (gra)]]''
* ''[[Harry Potter i Insygnia Śmierci: część druga (film)]]''
* ''[[Harry Potter i Insygnia Śmierci: część druga (gra)]]''
* ''[[Harry Potter i Przeklęte Dziecko]]''
* ''[[Harry Potter i Przeklęte Dziecko (książka)]]''
* ''[[Baśnie barda Beedle'a]]'' {{Comment|tylko wspomniane}}
* ''[[LEGO Harry Potter: Lata 1−4]]''
* ''[[LEGO Harry Potter: Lata 5−7]]''
* ''[[Harry Potter For Kinect]]''
* ''[[Wizarding World (strona internetowa)]]'' {{Comment|tylko wspomniane}}
* ''[[Bloomsbury Live Chat]]''
* ''[[Dziedzictwo Hogwartu]]

[[de:Cruciatus-Fluch]]
[[de2:Cruciatus]]
[[en:Cruciatus Curse]]
[[es:Maldición Cruciatus]]
[[et:Cruciatuse needus]]
[[fr:Sortilège Doloris]]
[[ru:Круциатус]]
[[tr:Cruciatus]]

[[Kategoria:Zaklęcia niewybaczalne]]