Harry Potter (seria książek)

Harry Potter — seria książek fantasy autorstwa Joanne Kathleen Rowling. Główne siedem książek zostało opublikowanych w latach 1997 — 2007. Książki doczekały się ekranizacji wykonanej przez wytwórnię Warner Bros. w postaci ośmiu filmów (ostatnia część została podzielona na dwa).

Fabuła skupia się na losach tytułowego bohatera, Harry'ego Pottera, które dzieją się w świecie magii. Większa część historii ma miejsce w Hogwarcie — Szkole Magii i Czarodziejstwa, do której uczęszczają główni bohaterowie serii (Harry, Ron i Hermiona). W książkach zostały opisane ich przygody, które przeżyli przez pierwsze siedem lat swojej przyjaźni, podczas których byli wystawiani na ciężkie próby, aby ostatecznie zmierzyć się z Lordem Voldemortem i jego poplecznikami.

Książki[]

Autorka napisała siedem głównych książek oraz kilka dodatkowych. Powstał również sequel w postaci sztuki teatralnej pt. Harry Potter i Przeklęte Dziecko oraz wydanego do niej scenariusza.

Seria główna[]

Seria główna liczy siedem książek. Każda z nich zawiera w sobie historię z całego jednego roku szkolnego. Pierwsze rozdziały książek opisują wydarzenia z okolic połowy lipca (wyjątkiem jest jedynie I tom, którego akcja rozpoczyna się w listopadzie), a ostatnie z czerwca.

Tytuł książki	Data wydania w Wielkiej Brytanii	Data wydania w Polsce
Harry Potter i Kamień Filozoficzny	26 czerwca 1997	10 kwietnia 2000
Harry Potter i Komnata Tajemnic	2 lipca 1998	13 września 2000
Harry Potter i więzień Azkabanu	8 lipca 1999	31 stycznia 2001
Harry Potter i Czara Ognia	8 lipca 2000	29 września 2001
Harry Potter i Zakon Feniksa	21 czerwca 2003	31 stycznia 2004
Harry Potter i Książę Półkrwi	16 lipca 2005	28 stycznia 2006
Harry Potter i Insygnia Śmierci	21 lipca 2007	26 stycznia 2008

Sequel[]

Sequel rozgrywa się dziewiętnaście lat po zakończeniu wydarzeń z książki Harry Potter i Insygnia Śmierci

1. Harry Potter i Przeklęte Dziecko (Wlk. Brytania: 31 lipca 2016, Polska: 22 października 2016).

Książki uzupełniające[]

Okładka książki *Short Stories from Hogwarts of Heroism, Hardship and Dangerous Hobbies*

Książki napisane przez J.K. Rowling, które dopełniają serię o nowe wiadomości:

Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (pierwsze wydanie w Polsce: 2002 rok, drugie: 2017),
Quidditch przez wieki (pierwsze wydanie w Polsce: 2002 rok, drugie: 2017),
Prequel serii Harry Potter (11 czerwca 2008 - online, tylko w wersji angielskiej)
Baśnie Barda Beedle'a (pierwsze wydanie w Polsce: 6 grudnia 2008 rok, drugie: 2017),
Pottermore Presents (6 września 2016 r., nie zostały przetłumaczone na język polski)
Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć. Oryginalny scenariusz (wydanie polskie: 14 marca 2017)
Harry Potter - A History of Magic (wydanie brytyjskie: 20 października 2017)
Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda. Oryginalny scenariusz (wydanie polskie: 13 lutego 2019)

Edycja audiobooków[]

Od momentu powstania serii „Harry Potter”, książki zostały także wypuszczone w formie audiobooków. W Polsce lektorem audiobooków został Piotr Fronczewski, a ich wydawcą - Media Rodzina. W polskiej wersji językowej audiobooki zostały wypuszczone na kasety magnetofonowe oraz na płyty CD. W ostatnim czasie audiobooki zostały udostępnione w pierwszych w historii wydaniach audio online za pośrednictwem sklepu Pottermore, a także udostępniono je bibliotekom do wypożyczania.

Wzbogacone e-booki[]

W listopadzie 2015 roku wydawnictwo Pottermore Publishing wydało siedem głównych książek w wersji elektronicznej dostępnych jedynie na iBooks. Książki te zostały wzbogacone o pełny oryginalny tekst oraz o ilustracje, animacje i interakcje. Zostały również dodane specjalne adnotacje napisane przez J.K. Rowling. Wszystko to ma dać czytelnikowi „ciekawy wgląd w świat Harry'ego Pottera”^[1]. Książki te zostały wydane tylko w sześciu językach (angielskim (amerykańskim i brytyjskim), francuskim, hiszpańskim, niemieckim i włoskim).

Inspiracje[]

Lego 75958 — Jeden z zestawów klocków LEGO zainspirowanych serią

Książki o przygodach młodego czarodzieja zyskały wielką sympatię na całym świecie, co przyczyniło się do powstawania zainspirowanych serią projektów takich jak:

Zestawy LEGO Harry Potter i LEGO Fantastyczne zwierzęta,
Filmowe adaptacje (produkcji Warner Bros.)
Gry komputerowe firmy Electronic Arts, (8 zainspirowanych na filmach oraz symulator quidditcha — Harry Potter: Mistrzostwa świata w quidditchu),
Gry na konsole z serii LEGO Harry Potter: Lata 1−4 i LEGO Harry Potter: Lata 5−7 firmy TT Games,
Wizarding World — park rozrywki w Universal Studio's Islands of Adventure, otwarty w 2010 roku w Ameryce Północnej. W 2014 roku została również dodana ulica Pokątna,
Liczne zestawy zabawek i lalek,
Słodycze zainspirowane tymi przedstawionymi w serii (jak Czekoladowe Żaby, fasolki wszystkich smaków Bertiego Botta, piwo kremowe, ślimaki−gumiaki).

Kontrowersje[]

Książki wywołały dość dużo kontrowersji, zarówno wśród chrześcijan i muzułmanów jak i wśród lewicowych aktywistów. Fani książek oraz lewicowi aktywiści zarzucają autorce między innymi pochwałę zniewolenia. Jednym z argumentów krytyków jest to, że w sposób jaki została potraktowana Hermiona i jej W.E.S.Z można potraktować jako kpinę z aktywizmu. W 2017 roku na Pottermore pojawił się zresztą artykuł na ten temat. Autorzy artykułu podkreślają, że Hermiona jest "nadgorliwa", ale nawet jeśli wyśmiewanie jej działań miało być komentarzem na temat nieefektywnych działań oderwanych od rzeczywistości aktywistów, to na łamach sagi tematu zniewolenia skrzatów nie podnosi nikt inny. Niektórych niepokoi również fakt w jaki sposób są opisywane gobliny. Według nich opis goblinów może kojarzyć się z stereotypami na temat Żydów i z antysemityzmem. Jednak tutaj nawet krytycy uważają, że autorce sagi strasznie trudno udowodnić celowe posługiwanie się antysemityzmem. Fani sagi zauważyli również, że w książce są wyśmiewane otyłe postacie (postać Dudleya) oraz brak jest osób nieheteronormatywnych. Równocześnie twórczość Rowling wywołuje liczne kontrowersje wśród środowisk religijnych. Niektórzy przedstawiciele środowisk chrześcijańskich zarzucają cyklowi propagowanie magii, czy satanizmu. Identyczne stanowisko prezentują również środowiska muzułmańskie. W Polsce tego rodzaju krytykę stosował (obecnie były) ksiądz Natanek, który porównywał książkę do używek takich jak narkotyki, papierosy czy alkohol. W 2019 roku w jednej z gdańskich parafii miała miejsce kontrowersyjna akcja spalenia przedmiotów, które wedle parafian „przynoszą złą moc”. Wśród nich znalazły się książki z serii Harry Potter.

Ciekawostki[]

Zdaniem samej autorki głównym tematem serii jest śmierć.
Między wydaniem pierwszego a ostatniego tomu serii minęło 10 lat, dokładnie tyle samo upłynęło między pierwszym i ostatnim filmem.
Coraz więcej badaczy na świecie decyduje się nazwać nowo-odkryte gatunki stworzeń na upamiętnienie serii J.K. Rowling. Między innymi są to:
- Dracorex hogwartsia — dinozaur, który został nazwany na cześć Hogwartu — szkoły magii, do której uczęszczali bohaterowie serii. Nazwę dinozaura można przetłumaczyć jako: „smoczy król Hogwartu”.
- Ampulex dementor to gatunek osy, której nazwa nawiązuje do dementorów — strażników Azkabanu, którzy potrafili wysysać dusze, osy te z kolei składają larwy w ciałach karaluchów, które w fazie rozwoju zjadają żywicieli od środka. Nazwa ta została nadana na podstawie sugestii zwiedzających Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie.
- Aname aragog to gatunek pająka z rodziny Nemesiidae, nazwany na cześć Aragoga, fikcyjnego pająka należącego do Hagrida.
- Wyżej wymieniony gatunek, to nie jedyny nazwany na cześć Aragoga. W 2017 roku archeolodzy Anton A. Nadolny i Alireza Zamani nazwali nowe gatunki irańskich pająków pogońcowatych Lycosa aragogi właśnie na upamiętnienie tej najbardziej znanej akromantuli.
- Eriovixia gryffindori to z kolei gatunek pająka z rodziny krzyżakowatych, którego nazwa odnosi się do Godryka Gryffindora, pająk ten bowiem posiada odwłok, który kształtem przypomina Tiarę Przydziału — przedmiot należący niegdyś właśnie do Godryka.
- Również Salazar Slytherin (jeden ze współzałożycieli Hogwartu oraz dawny przyjaciel Gryffindora) został upamiętniony w nazwie gatunku węża z rodziny żmijowatych — Trimeresurus Salazar.
- Na cześć garboroga został nazwany jeden rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków.
- Lusius malfoyi to gatunek osy pasożytniczej występującej w Nowej Zelandii. Nazwa gatunku została wybrana w odniesieniu do Lucjusza Malfoya. Tom Sanders, badacz, który odkrył ten gatunek, dzięki tej nazwie chciał uświadomić ludziom, że w rzeczywistości tylko niewielki ułamek os jest szkodliwych, a zdecydowana większość odgrywa znaczącą rolę w ekosystemach^[2].
Z wyjątkiem pierwszego i trzeciego tomu w książce zawsze znajdzie się rozdział o tym samym tytule, co książka.
Z wyjątkiem trzeciej części, zawsze jest co najmniej jedna postać, która umiera w ostatnim rozdziale/rozdziałach książek (w drugim tomie jest to jednak bazyliszek, a nie postać ludzka, jednak ginie również „wspomnienie” Voldemorta).
Początkowo główna seria o Harrym Potterze obejmowała 36 lat, począwszy od 1981 roku, a skończywszy na 2017 roku, jednak po wydaniu sztuki Harry Potter i Przeklęte Dziecko czas ten wydłużył się o 4 lata i aktualnie cykl trwa równe 40 lat.
Do 2018 roku seria „Harry Potter” została przetłumaczona na 80 różnych języków, a na całym świecie sprzedało się blisko 500 milionów egzemplarzy książek.
Cała seria liczy w sobie nieco ponad milion (dokładnie 1 100 086) słów.