Zaklęcie (ang. Spell) — termin określający kontrolowaną manifestację magii, która oddziaływała na świat w nadprzyrodzony sposób[1]. Istniały zaklęcia służące do wyczarowywania przedmiotów z powietrza, znikania przedmiotów w nicość, przekształcania jednej rzeczy w coś innego, powodujące unoszenie się przedmiotów lub wykonywanie określonych czynności, a także zaklęcia pojedynkowe (jak np. ogłuszające czy i obronne).
Rzucenie zaklęcia przez czarodzieja lub czarownicę zazwyczaj wymagało odpowiednich ruchów różdżki i słownej inkantacji. Bardziej doświadczeni czarodzieje potrafili je rzucić niewerbalnie i/lub bez użycia różdżki.
Niektóre zaklęcia mogły manifestować się jako strumień światła, takie jak Avada Kedavra. Z tego powodu zaklęcia często mogły chybić, można było ich uniknąć lub zablokować.
Używanie zaklęć[]

Ruch różdżki zaklęcia Alohomora
Zaklęcia były najbardziej efektywne, kiedy obecne były cztery główne czynniki: ruch różdżki, inkantację, skupienie i intencja. Chociaż rzucanie niektórych zaklęć zależało od woli rzucającego, a w przypadku innych od intencji[2]. Jeśli ktoś nie wykonał właściwego ruchu różdżką, nie wymówił poprawnie inkantacji zaklęcia, nie potrafił utrzymać koncentracji, czy też pożądanego rezultatu w wyobraźni podczas rzucania zaklęcia, to rzucanie kończyło się niepowodzeniem lub odwrotnym skutkiem[3]. Nawet niewielka pomyłka w postaci zmiany jednej litery mogła spowodować zupełnie inny skutek zaklęcia. Przekonał się o tym między innymi Baruffio, który (według relacji Filiusa Flitwicka) po wypowiedzeniu źle spółgłoski wylądował z bawołem na piersi).
Ponadto jakość i czas trwania zaklęć zależały całkowicie od ilości energii, jaką czarodzieje byli w stanie wygenerować, a także od poziomu powodzenia w jej przekazywaniu i dystrybucji, którą można było poprawić wraz z praktyką lub zmniejszyć przez jej zaniedbanie[4].
Należy również zauważyć, że zaklęcia można było rzucać za pomocą mowy i różdżki lub bez nich, chociaż zaklęcia niewerbalne i bezróżdżkowe były znacznie trudniejsze i dlatego zwykle nie uczono ich, dopóki czarodziej nie osiągnął bardziej zaawansowanego poziomu, takiego jak szósty rok nauki w Hogwarcie[5].
Większość inkantacji zaklęć pochodziła z języka łacińskiego (np. Accio), ale było też kilka inkantacji pochodzenia angielskiego (np. Obliviate czy Stupefy (pol. Drętwota)).
Wygląd[]

Zaklęcia zazwyczaj objawiały się jako światło, iskra, błyskawica lub ognista energia o różnych kolorach. Gdy czarodziej rzucał zaklęcia różdżką, to mogło przyjąć kolor ostrzegawczej czerwieni (zaklęcie Drętwoty) lub zieleni (Avady Kedavry). Jednak przy zaklęciach, takich jak Accio lub Silencio, nie widać było bezpośredniego efektu. Niektóre zaklęcia wydawały donośne odgłosy podczas ich rzucania.
Trwanie[]
Zazwyczaj rzucone zaklęcia miały określony czas trwania. Oznaczało to, że efekty i następstwa magicznie przez nie wywołane nie miały trwać wiecznie. Niektóre zaklęcia, takie jak Expelliarmus, działały tylko krótko i błyskawicznie, ponieważ spełniały swój cel natychmiast i nie musiały działać dalej[6]. Z kolei inne zaklęcia, takie jak Drętwota i Petrificus Totalus, z czasem same przestawały działać[7][8].
Przeciwzaklęcia można było również zastosować, aby przedwcześnie zakończyć efekt długotrwałych zaklęć. Podobnie, efekt zaklęcia, który jeszcze nie osłabł, zniknąłby w momencie śmierci osoby rzucającej. Wspomniano jednak, że starożytni egipscy czarodzieje potrafili przekląć swoje grobowce jako zabezpieczenie przed każdym, kto mógłby je otworzyć. Klątwy te trwały jeszcze długo po śmierci rzucającego. Możliwe, że egipscy czarodzieje używali klątw, które mogły stawać się silniejsze z czasem lub przynajmniej zachowywać swoją moc po śmierci rzucającego zaklęcie, ponieważ był to jeden ze znanych aspektów pewnej czarnej magii[9].
Nawet jeśli zaklęcie przestało działać lub zostało odwrócone, mogło mieć trwałe skutki uboczne. Zaklęcia Zapomnienia mogły być tak silne, że mogły trwale uszkodzić umysł ofiary, a nawet całkowicie usunąć jej pamięć[10][11]. Jeśli klątwa Imperius została rzucona na ofiarę nieudolnie lub jeśli klątwa Cruciatus była użyta na ofierze przez dłuższy czas, to mogły one również trwale uszkodzić umysł ofiary.
Pochodzenie[]
Każde zaklęcie musiało zostać przez kogoś wymyślone. Nowe zaklęcia mogli tworzyć czarodzieje i czarownice, choć było to niezwykle trudne i niebezpieczne zajęcie, czego przykładem była Pandora Lovegood, która zginęła w nieudanej próbie stworzenia zaklęcia[12]. Severus Snape często spisywał swoje utworzone zaklęcia, takie jak Levicorpus czy Sectumsempra, podczas gdy był uczniem w Hogwarcie[13].
Z czasem czarodzieje byli w stanie tworzyć nowe zaklęcia, które były podobne do już istniejących ale miały korzystniejszy efekt, co mogło powodować, że starsze zaklęcie wychodziło z użytku. Zaklęcie Sezamie, otwórz się było kiedyś używane do „otwierania” zamkniętych drzwi poprzez ich zniszczenie. Później stało się przestarzałe za sprawą zaklęcia Portaberto, które niszczyło tylko zamek – nadal było destrukcyjne, ale bardziej subtelne. Ostatecznie to zaklęcie wyszło z użytku wraz z odkryciem zaklęcia Alohomora, które po prostu odblokowywało zamek bez żadnego uszkadzania drzwi[1].
Klasyfikacja[]
Typ zaklęcia | Cecha | Uwagi | Przykład |
---|---|---|---|
Transmutacyjne | Zmiana formy obiektu lub wyglądu obiektu. | Zaklęcia z tej grupy mogły być rozdzielone na dwie grupy: zaklęcia transmutacyjne (w którym istniejący obiekt był zmieniony) i przywołujące, w którym upragniony cel był pozornie przemieniony z powietrza. | Vera Verto — zaklęcie transmutujące, które zmieniało zwierzę w puchar.
Avis — zaklęcie, które wyczarowywało małą grupkę ptaków z końca różdżki. |
Urok (ang. Charm) | Zmiana nieodłącznych cech danego obiektu między innymi jego zachowania i możliwości. | Gdy zostały rzucone przez doświadczonego czarodzieja, uroki były zazwyczaj długotrwałe. | Expelliarmus — zaklęcie rozbrajające, które wytrącało z ręki przeciwnika to, co w tym czasie trzymał. Było to popularne zaklęcie, używane w pojedynkach do wytrącania różdżki z ręki przeciwnika[6].
Drętwota - zaklęcie, które powodowało utratę przytomności lub zatrzymanie poruszających się obiektów. |
Zły urok (ang. Jinx) | Łagodniejsza czarna magia: zaklęcia, których efekty były irytujące, ale niekiedy również zabawne i prawie żartobliwie. | Zły urok mogła mieć na sobie osoba, tylko wtedy, gdy był utrzymywany kontakt wzrokowy, tak długo jak zostało rzucane zaklęcie[14]. | Impedimenta — zaklęcie, które było zdolne do zamrażania celów, odpychania i zasadniczo utrudniania postępu obiektowi na jakiś czas. |
Przekleństwo (ang. Hex) | Konsekwentnie wpływało na cel w sposób negatywny: miało silniejsze konotacje z czarną magią, niż zły urok. Sprawiało poważną niedogodność dla ofiary. | Colloshoo | |
Klątwa (ang. Curse) | Najgorszy rodzaj czarnej magii, który powodował na swojej ofierze ogromne cierpienie, począwszy od krzywdy, braku kontroli, a nawet śmierci. | Avada Kedavra — powoduje natychmiastową śmierć.
Cruciatus — powoduje ogromne cierpienie. | |
Przeciwzaklęcie | Zahamowanie efektu innego zaklęcia. | Przeciw-zaklęcia były zagadkowym rodzajem zaklęć, które nie były opracowane. | Finite Incantatem — zaklęcie, które kończyło wszystkie efekty czarów. |
Zaklęcia lecznicze | Uzdrawiało stan żywej osoby. | Episkey — leczyło niewielkie obrażenia. |
Za kulisami[]
- J.K. Rowling określiła zaklęcie jako „ogólny termin oznaczający element magii”[15].
- Wiele zaklęć zostało przedstawionych jako wybuchy energii, pioruny lub promienie; czasami w kształcie błyskawicy o różnych kolorach. Innym razem zaklęcia mogły się przejawiać jako kule światła, wybuchy iskier, ogień o różnych kolorach, fale wibracji w energii kłębu dymu lub jako błyski światła, ale w wielu przypadkach te fizyczne przejawy zaklęć mogą być używane jako pociski.
- Powszechnie zaklęcia mogą również zawierać wielką wstrząsającą siłę lub nawet intensywne ciepło, w szczególności gdy uderzą w coś, co nie było celem zaklęcia, gdyż było wystarczająco, aby uszkodzić przedmiot lub powierzchnie. Ponadto wiele zaklęć ofensywnych były w stanie powalić przedmiot czy osobę, czy sprawić, by osoba poleciała w powietrzu.
- W polskiej wersji książek tłumaczenia typów zaklęć nie były tłumaczone konsekwentnie (najczęściej jako „zaklęcie”), dlatego czytelnikom polskojęzycznym trudno jest rozróżnić różne typy zaklęć.
Występowanie[]
- Harry Potter i Kamień Filozoficzny (książka) (pierwsze wystąpienie)
- Harry Potter i Kamień Filozoficzny (film)
- Harry Potter i Kamień Filozoficzny (gra)
- Harry Potter i Komnata Tajemnic (książka)
- Harry Potter i Komnata Tajemnic (film)
- Harry Potter i Komnata Tajemnic (gra)
- Harry Potter i więzień Azkabanu (książka)
- Harry Potter i więzień Azkabanu (film)
- Harry Potter i więzień Azkabanu (gra)
- Harry Potter i Czara Ognia (książka)
- Harry Potter i Czara Ognia (film)
- Harry Potter i Czara Ognia (gra)
- Harry Potter i Zakon Feniksa (książka)
- Harry Potter i Zakon Feniksa (film)
- Harry Potter i Zakon Feniksa (gra)
- Harry Potter i Książę Półkrwi (książka)
- Harry Potter i Książę Półkrwi (film)
- Harry Potter i Książę Półkrwi (gra)
- Harry Potter i Insygnia Śmierci (książka)
- Harry Potter i Insygnia Śmierci: część pierwsza (film)
- Harry Potter i Insygnia Śmierci: część pierwsza (gra)
- Harry Potter i Insygnia Śmierci: część druga (film)
- Harry Potter i Insygnia Śmierci: część druga (gra)
- Harry Potter i Przeklęte Dziecko (książka)
- Harry Potter i Przeklęte Dziecko
- Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (film)
- Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć. Oryginalny scenariusz
- Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć
- Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda
- Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda. Oryginalny scenariusz
- Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore'a
- Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore'a. Scenariusz oryginalny
- Quidditch przez wieki (świat realny)
- Baśnie barda Beedle'a (świat realny)
- Daily Prophet Newsletters (tylko wspomniane)
- Oficjalna strona J.K. Rowling (tylko wspomniane)
- Torebka Królowej
- The Wizarding World of Harry Potter
- The Making of Harry Potter
- Harry Potter: The Creature Vault (tylko wspomniane)
- Harry Potter: The Character Vault (tylko wspomniane)
- Harry Potter: Wyskakująca Księga
- Harry Potter: Gra Karciana
- LEGO Harry Potter
- LEGO Harry Potter: Witches and Wizards Character Handbook
- LEGO Creator: Harry Potter
- LEGO Creator: Harry Potter and the Chamber of Secrets
- LEGO Harry Potter: Lata 1-4
- LEGO Harry Potter: Lata 5-7
- LEGO Dimensions
- Harry Potter: Spells
- Harry Potter for Kinect
- Wonderbook: Księga Czarów
- Wonderbook: Księga Eliksirów
- Harry Potter and the Forbidden Journey
- Harry Potter i Insygnia Śmierci: Motocyklowa Ucieczka
- Harry Potter: Hogwarts Mystery
- Harry Potter: Wizards Unite
- Harry Potter: Zagadki i magia
- Harry Potter: Żywa Magia
- Harry Potter (strona internetowa)
- Dziedzictwo Hogwartu
- Harry Potter: Magic Caster Wand
Zobacz także[]
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Wonderbook: Księga Czarów
- ↑ Harry Potter: Wizards Unite (Calamity Essentials – Rhyme and Reason)
- ↑ Harry Potter i Kamień Filozoficzny (książka), rozdział 10, Noc Duchów
- ↑ Gilderoy Lockhart, By J.K. Rowling na stronie Harry Potter
- ↑ Harry Potter i Książę Półkrwi (książka), rozdział 9, Książę Półkrwi
- ↑ 6,0 6,1 Harry Potter i Komnata Tajemnic, rozdział 11, Klub Pojedynków
- ↑ Harry Potter i Zakon Feniksa (książka), rozdział 18, Gwardia Dumbledore'a
- ↑ Harry Potter i Kamień Filozoficzny (książka), rozdział 16, Przez klapę w podłodze
- ↑ Harry Potter i więzień Azkabanu (książka), rozdział 1, Sowia poczta
- ↑ Harry Potter i Komnata Tajemnic (książka), rozdział 16, Komnata Tajemnic
- ↑ Harry Potter i Zakon Feniksa (książka), rozdział 23, Boże Narodzenie na oddziale zamkniętym
- ↑ Harry Potter i Zakon Feniksa (książka), rozdział 38, Początek drugiej wojny
- ↑ All about... Severus Snape
- ↑ Harry Potter i Kamień Filozoficzny (książka), rozdział 11, Quidditch (rozdział)
- ↑ Oficjalna strona J.K. Rowling