มิเนอร์วา มักกอนากัลล์ (อังกฤษ: Minerva McGonagall) เป็นตัวละครในหนังสือวรรณกรรมเยาวชนชุดแฮร์รี่ พอตเตอร์ ของ เจ. เค. โรว์ลิ่ง ในตอนเริ่มเรื่อง มักกอนนากัลเป็นอาจารย์สอนวิชาแปลงร่าง อาจารย์ประจำบ้านกริฟฟินดอร์ และรองอาจารย์ใหญ่ในโรงเรียนพ่อมดแม่มดและเวทมนตร์ศาสตร์ฮอกวอตส์
มิเนอร์ว่า มักกอนนากัลปรากฏตัวตั้งแต่บทแรกในแฮร์รี่ พอตเตอร์กับศิลาอาถรรพ์ ในฉากที่เธอพบกับอัลบัส ดัมเบิลดอร์ที่บ้านเลขที่สี่ ซอยพรีเว็ต และความสามารถในการเป็นแอนนิเมจัส (สามารถแปลงร่างเป็นสัตว์ได้) ก็ปรากฏให้เห็นตั้งแต่บทแรกเช่นกัน เมื่อมีการบรรยายว่าเธอนั่งรอบนกำแพงตลอดทั้งวันในร่างของแมว ลักษณะหลายด้านของมักกอนนากัลสามารถบอกได้จากภายในบทแรก เช่น ความห่วงใย (เธอแสดงความวิตกกังวลให้เห็นเมื่อดัมเบิลดอร์เปิดเผยว่าจะฝากแฮร์รี่ พอตเตอร์ที่เพิ่งรอดจากการโจมตีของลอร์ดโวลเดอมอร์ไว้กับครอบครัวเดอร์สลีย์) ความช่างตำหนิติเตียน และความฉลาด
มักกอนนากัลเป็นคนที่ดำเนินพิธีคัดสรรของฮอกวอตส์ และเข้มงวดในเรื่องของความเคารพจากนักเรียน ในฐานะอาจารย์ประจำบ้านกริฟฟินดอร์ มักกอนนากัลใส่ใจกับความสำเร็จของทีมควิดดิชของบ้านอย่างมาก ในหนังสือภาคแรก หลังจากเห็นแฮร์รี่บินได้อย่างไม่มีที่ติในการบินบนไม้กวาดครั้งแรก เธอก็แนะนำให้เขาเข้าเล่นตำแหน่งซีกเกอร์ในทีมกริฟฟินดอร์ ทั้งที่โดยปกติแล้วนักเรียนชั้นปีหนึ่งไม่ได้รับอนุญาตให้ครอบครองไม้กวาดด้วยซ้ำ
แม้ว่ามักกอนนากัลจะแสดงให้เห็นว่าเป็นคนที่เข้มงวดในกฎระเบียบอย่างมาก เธอได้แนะนำแฮร์รี่อย่างอ้อมๆหลายครั้งเกี่ยวกับกิจกรรมที่ไม่ใคร่จะตรงกับกฎระเบียบของฮอกวอตส์นัก นอกจากนี้ ภายใต้ลักษณะภายนอกที่ดูจริงจังแล้ว เธอได้แสดงความรู้สึกออกมาเมื่อไม่รู้สึกถึงการถูกจับจ้อง หรือเมื่อมีความรู้สึกท่วมท้น
ในเล่มที่ห้าระบุว่า มักกอนนากัลเป็นสมาชิกของภาคีนกฟีนิกซ์ และเธอได้เตือนแฮร์รี่ว่าไม่ควรไปกระตุ้นโดโลเรส อัมบริดจ์ ที่เป็นเจ้าหน้าที่ของกระทรวงเวทมนตร์ (ซึ่งขณะนั้นต่อต้านดัมเบิลดอร์และแฮร์รี่) มักกอนนากัลเป็นหนึ่งในอาจารย์ฮอกวอตส์ที่แสดงให้เห็นว่าเกลียดอัมบริดจ์ และไม่กลัวเธอ ในช่วงที่อัมบริดจ์ครองตำแหน่งอาจารย์ใหญ่ มักกอนนากัลได้เห็นพีฟส์ ผีโพลเตอร์ไกต์ พยายามที่จะไขโคมไฟให้หล่น และได้แนะนำว่า "ต้องหมุนอีกทางหนึ่ง" นอกจากนี้ เธอยังให้พีฟส์ยืมไม้เท้าของเธอ ในการไล่อัมบริดจ์ออกจากฮอกวอตส์ในท้ายเล่มห้านี้ด้วย
หลังจากการตายของอัลบัส ดัมเบิลดอร์ในแฮร์รี่ พอตเตอร์กับเจ้าชายเลือดผสม เธอดำรงตำแหน่งรักษาการอาจารย์ใหญ่ของฮอกวอตส์ อย่างไรก็ตาม จากคำพูดของตัวละครหลายตัว เชื่อได้ว่าเธอจะดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่คนต่อไปของฮอกวอตส์ เช่น แฮกริดได้เรียกมักกอนนากัลว่า"อาจารย์ใหญ่" เกือบจะทันทีหลังจากดัมเบิลดอร์เสียชีวิต
ในเล่มสุดท้ายกระทรวงถูกครอบงำโดยเหล่าผู้เสพความตายและได้มีการแต่งตั้งให้เซเวอรัส สเนปเป็นอาจารย์ใหญ่แทนมักกอนนากัลที่เป็นว่าที่อาจารย์ใหญ่ในเวลานั้น และสเนปเข้ายึดครองฮอกวอตส์ ในวันที่แฮร์รี่บุกฮอกวอตส์มักกอนนากัลถูกพี่น้องแคร์โรว์ถ่มน้ำลายใส่แต่แฮร์รี่ก็ออกมาช่วยแก้แค้น ทำให้พี่น้องแคร์โรว์หมดสภาพ มักกอนนากัลยังเปิดศึกการต่อสู้กับสเนปอย่างดุเดือดจนระเบียงพังพินาศ แต่สเนปหนีไปได้ มักกอนนากัลได้ต่อสู้ในสงครามฮอกวอตส์ในการเจอกับโวลเดอมอร์จนเกือบพลาดท่า แต่แฮร์รี่มาช่วยไว้ได้ ภายหลังฮอกวอตส์สงบสุขมักกอนนากัลขึ้นเป็นอาจารย์ใหญ่ของฮอกวอตส์ ภายหลังความดีของสเนปถูกเปิดเผยและสเนปได้รับการยอมรับจากทุกคน และเธอได้พบบันทึกของดัมเบิลดอร์ที่เขียนไว้เกี่ยวกับนิทานของบีเดิลยอดกวี เจ. เค. โรว์ลิ่งจึงนำบันทึกดังกล่าวมาตีพิมพ์เป็นหนังสือในภายหลังเป็นชุดหนังสือชื่อ ห้องสมุดฮอกวอตส์